Tiền tệ là một phạm trù kinh tế và là một phạm trù lịch sử. Sự xuất hiện của tiền tệ là một phát minh vĩ đại của loài người. Làm thay đổi bộ mặt kinh tế – xã hội. Vậy tiền tệ là gì ?, bản chất và chức năng của tiền tệ hãy cũng anvuongvilla.com.vn tìm hiểu.
Khái niệm tiền là gì ?
Định nghĩa Tiền được dùng để chi trả sau khi giao dịch thanh toán để nhận hàng hoá, dịch vụ hoặc trong việc trả nợ.
Khái niệm tiền tệ: là một phạm trù lịch sử, là một phương tiện thanh toán. Đồng tiền được pháp luật quy định phục vụ trao đổi hàng hóa và dịch vụ của một quốc gia hay nền kinh tế. Hay còn gọi tiền lưu thông.
Tiền tệ là bằng giấy hoặc bằng kim loại (tiền pháp định), polymer do Nhà nước (Ngân hàng nhà nước, Bộ tài chính) phát hành và ban bố.
- Tiền hàng hóa như gạo, muối, vàng
- Tiền thay thế như coupon, dặm bay, điểm thưởng, phỉnh poker
- Tiền mã hóa do một mạng lưới phát hàng như Bitcoin
Nguồn gốc ra đời của tiền tệ khi nào ?
Sự ra đời và phát triển của tiền tệ gắn liền với sự thay đổi và phát triển của hàng hóa. Theo Mác, tiền tệ xuất hiện khi sau một quá trình phát triển lâu dài của trao đổi và các hình thái giá trị. Quá trình phát phát triển của các hình thái giá trị đến hình thái có giá trị như sau:
Hình thái giá trị tương đối – vật ngang giá chung
- 1 con bò = 0,1 chỉ vàng
Hình thái trao đổi đơn giản hay ngẫu nhiên
- Ví dụ: 1 kg bò = 2 cái rìu
Hình thái giá trị toàn bộ hay mở rộng xuất hiện sau lần phân công lao động thứ nhất. Có nghĩa, lúc này giá trị của vật không chỉ biểu hiện qua giá trị sử dụng của một vật mà còn biểu hiện thông qua giá trị sử dụng của nhiều hàng hóa khác nữa.
- Ví dụ: 1 con gà = 10 kg thóc/ 1m vải/ 1 cái rìu
Hình thái giá trị chung khi sự phân công lao động lần thứ 2, thủ công nghiệp tách rời khỏi nông nghiệp. Sản xuất hàng hóa phát triển đòi hỏi phải có một loại hàng hoá đặc biệt giữ vai trò vật ngang giá chung của quá trình trao đổi.
- Ví dụ: 2 con gà = 1 m vải (vật ngang giá nhưng chưa cố định ) = 11 kg thóc = 0,1 chỉ vàng.
Hình thái tiền tệ khi vật ngang giá chung cố định ở một thứ hàng hoá, đó là kim loại (kẽm, đồng, sắt, bạc, vàng) thì đến lúc này hình thái tiền tệ mới được xác lập và vàng là vật ngang giá chung, từ đó trở thành tiền tệ, gọi là kim tệ.
5 vai trò và chức năng của tiền tệ là gì cho ví dụ ?
Tiền tệ là thước đo giá trị, dùng để đo lường giá trị hàng hóa và có các chức năng của tiền tệ:
Là thước đo giá trị
Tiền thực hiện chức năng thước đo giá trị khi tiền tệ đo lường và biểu hiện giá trị của các hàng hóa khác. Đo giá trị hàng hóa, dịch vụ bằng tiền cũng giống như đó khối lượng cần, bằng khoảng cách.
Ví dụ: 1 m vải bằng bao nhiêu kg gạo, 1kg gạo bằng bao nhiêu kg muối.
Phương tiện lưu thông
Tiền tệ thực hiện chức năng phương tiện lưu thông của tiền tệ trao đổi khi tiền tệ được dùng làm môi giới trong quá trình trao đổi hàng hóa. Quá trình trao đổi hàng hóa lấy tiền làm môi giới gọi là lưu thông hàng hóa.
Công thức lưu thông hàng hóa: H – T – H ( H là hàng hóa, T là tiền mặt). Bán hàng để lấy tiền H – T còn dùng tiền để mua hàng là T – H.
Ở mỗi thời kì nhất định, lưu thông hàng hóa bao giờ cũng đòi hỏi một lượng tiền cần thiết cho sự lưu thông, số lượng tiền được xác định bởi quy luật chung của lưu thông tiền tệ.
Phương tiện cất giữ
Phương tiện cất trữ là gì: Là tiền tệ rút khỏi lưu thông được đưa vào cất trữ để chuẩn bị cho nhu cầu tiêu dùng trong tương lai. Cất giữ tiền là một hình thức cất trữ của cải.
Với chức năng cất giữ tiền làm cho tiền trong lưu thông thích ứng một cách tự phát với nhu cầu của lưu thông. Trong sản xuất, nếu sản xuất tăng, lượng hàng hóa nhiều thì tiền cất trữ được đưa vào lưu thông. Còn ngược lại, nếu sản xuất giảm, lượng hàng hóa ít, thì một phần trong tiền lưu thông sẽ được đưa vào cất giữ.
Là phương tiện thanh toán
Tiền tệ được dùng làm phương tiện thanh toán, trả nợ, nộp thuế, trả tiền mua chịu hàng hóa. Chức năng thanh toán của tiền tệ bằng tiền mặt, chuyển khoản, thẻ tín dụng,… Khi không có tiền tệ sẽ nảy sinh việc mua bán chịu. Và trong một khoản thời gian nhất định, khi đến kỳ thanh toán phải dùng tiền tệ để thực hiện chức năng thanh toán nợ.
Chức năng quan trọng nhất của tiền tệ
Tóm lại, chức năng quan trọng nhất của tiền tệ là giúp phát triển nền kinh tế, xã hội. Chúng có sức mua ổn định, bền vững, tạo được niềm tin và sự tín nhiệm của người dân.
Bản chất của tiền tệ là gì ?
Về bản chất tiền tệ là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng hoá, dịch vụ, là phương tiện giúp cho quá trình trao đổi được thực hiện dễ dàng hơn.
Bản chất của tiền tệ được thể hiện rõ qua 2 thuộc tính sau:
- Giá trị sử dụng của tiền tệ là khả năng thoả mãn nhu cầu trao đổi của xã hội, nhu cầu sử dụng tiền tệ làm vật trung gian trong trao đổi. Giá trị sử dụng của một loại tiền tệ do xã hội quy định.
- Giá trị của tiền được thể hiện qua sức mua tiền tệ, là khả năng đổi được ít hay nhiều hàng hóa. Tuy nhiên, sức mua tiền tệ được xét trên phương diện toàn thể các hàng hoá trên thị trường chứ không phải sức mua với từng loại hàng hóa nhất định.
Quy luật lưu thông tiền tệ và Ý nghĩa
Quy luật lưu thông tiền tệ (tiếng Anh là The Law of Monetary Circulation) là quy luật được xây dựng và thực hiện dựa trên quá trình lưu thông tiền tệ trên thị trường. Xác định lượng tiền cần thiết cho việc lưu thông hàng hóa diễn tra trong một thời điểm nhất định. Tính chất cân đối hay điều tiết đảm bảo được lợi nhuận cho cá nhân, phát triển kinh tế chung, giảm lạm phát.
Ví dụ về quy luật lưu thông tiền tệ: Bạn là một người kinh doanh gạo, cần nhập 1 tấn gạo với giá trị là 15 triệu đồng, và sau đó số lượng gạo sẽ được đem bán lại cho người có nhu cầu.
Các hình thái của tiền tệ
- Hình thái hóa tệ là loại tiền tệ bằng hàng hóa, là hình thái đầu tiên của tiền tệ và được sử dụng trong thời gian dài.
- Hóa tệ không kim loại là dùng hàng hóa không kim loại làm tiền tệ. Hình thái cổ xưa nhất của tiền tệ, rất thường dùng trong các xã hội cổ truyền.
- Hóa tệ kim loại ( Kim tệ) là lấy kim loại làm tiền tệ, kim loại được dùng làm tiền tệ như: đồng, kẽm, vàng, bạc… kim loại có nhiều ưu điểm hơn hàng hóa không kim loại khi được sử dụng làm thành tiền tệ.
- Hình thái tín tệ (Token money) là loại tiền không có giá trị, nhưng nhờ sự tín nhiệm của mọi người mà nó được lưu dùng. Tín lệ gồm có tín tệ kim loại và tiền giấy.
- Tiền giấy được xem là tiền giấy bạc ngân hàng, là một công cụ có thể chuyển nhượng được. Một kỳ phiếu do một ngân hàng phát hành phải trả cho người cầm nó, được sử dụng làm tiền tệ.
- Hình thái bút tệ (Bank Money) là tiền ghi sổ được tạo ra khi phát tín dụng thông qua tài khoản tại ngân hàng. Bút tệ là tiền phi vật chất, là những con số trả tiền hay chuyển tiền thể hiện trên tài khoản ngân hàng.
- Hình thái tiền điện tử là tiền được sử dụng của cổng thanh toán tự động hay là thẻ ATM. Là một hệ thống trung gian kết nối mạng với toàn bộ hệ thống ngân hàng trung gian.
Tại sao tiền là thước đo lượng giá trị hàng hóa
Tiền là một đơn vị đo lường trong việc mua bán sản phẩm hàng hóa. Mỗi món hàng hóa đều có một giá trị nhất định. Hàng hóa được quy đổi thành tiền để khách hàng chi trả và người bán lấy lại vốn.
Ví dụ: như bạn muốn một đôi giàu Nike với giá 10 triệu đồng, thì giá trị của đôi giày là 10 triệu, bạn cần phải chi trả số tiền này để có thể sở hữu được đôi giày. Bạn sẽ so sánh được giá cả và chất lượng sản phẩm.
Xem thêm video về Tiền tệ là gì ? Phương tiện cất trữ là gì ? Bản chất và chức năng của tiền tệ
Xem thêm bài viết về chủ đề là gì?
